HANGI SIZMA ZEYTINYAGI HANGI YEMEKTE KULLANILIR

Zeytinyağının tadına varmanın incelikleri.

Önceden ayçiçeği yağı tüketiyorduk, şimdi zeytinyağına geçmeye karar verdik. Öncelikle bilmemiz gereken şey, tek tip zeytinyağının olmadığıdır. Ayçiçeği yağından işimiz kolaydı çünkü etiketlerde yalnızca "rafine vinterize yemeklik yağ" ibaresi yer alırdı. Oysa zeytinyağı böyle değildir. Elbette o da yemekliktir ama diğer yağlardan farklı olarak üretim biçimine dayalı pek çok çeşit görülür.

Zeytinyağının etiketinde yazması gereken cinsler aşağıdaki gibi olabilir.

1- Natürel Zeytinyağları

a- Ekstra natürel sızma zeytinyağı

b- Natürel Birinci Zeytinyağı

c- Natürel İkinci Zeytinyağı

2- Rafine Zeytinyağı

3- Rivyera Zeytinyağı

Yukarıdakilerin dışında, ilgili yasal düzenlemelerde pek yer almayan ancak piyasadaki etiketlerde görülen bir başka sınıflandırma üretim biçimine göre yapılmaktadır. Buna göre,

Toplama zamanına göre sınıflandırma

1- Erken Hasat Natürel zeytinyağı

Zeytin hasadının erken dönemlerinde toplanmış zeytinlerden elde edilir. Bana göre zeytinyağının gerçek tadına ulaşabileceğiniz en güzel yağ tipidir. Bir kere bu yağa alıştınız mı, başka bir yağ tüketmeniz neredeyse olanaksızdır. Özellikle salatalarda kendisi gösterir. Yöresine göre özellik taşıyan tadı, salataya ayrı bir güzellik katar.

2- Normal hasat (orta hasat) natürel zeytinyağı

Piyasadaki zeytinyağlarının çok büyük bölümü orta hasat ya da normal hasat adı verilen dönemde toplanmış zeytinlerden elde edilir. Zeytinyağlı yemeklerin babası gerçekte bu yağdır.

3- Geç hasat natürel zeytinyağı

Hasat döneminin bitimine doğru hatta sezon bittikten sonra kalanlardan toplanan zeytinlerden elde edilir. Yüksek asitlidir ve çoğunlukla rafinelik yağ diye anılır. Ancak bazı yöreler bu çeşide alışmıştır ve özellikle aranır.

Üretim biçimine göre sınıflama

1- Taş baskı soğuk sıkma natürel sızma zeytinyağı

Roma döneminden kalma bir yöntem olan taş baskı sisteminin çok kaliteli yağ ortaya koyduğuna inanılmaktadır. Soğuk sıkma terimi üretim sırasında ısıl işlemin olmadığını dolayısıyla yağın en doğal biçimiyle elde edildiğini anlatmaya çalışmaktadır.

2- Taş baskı natürel zeytinyağı

Bu da yukarıdaki gibi taş baskı sistemiyle üretilmiştir ancak ısıl işlem uygulanmış olabilir. Isıl işlem zeytinyağı üretimini artırırken, kalitesini düşürmektedir.

3- Kesintisiz soğuk sistem natürel sızma zeytinyağı

Taş baskı sisteminde üretim partiler halinde yapılır. Kesintisiz sistemde ise, bir yandan zeytin girer, diğer yandan pirina ve zeytinyağı çıkar. Kesintisiz sistem savunucuları üretimlerinin tamamının sızma olduğunu ileri sürmektedirler. Yine burada soğuk terimi, yüksek kalitede üretim yapıldığını anlatmaya çalışmaktadır.

4- Kesintisiz sistem natürel zeytinyağı

Normal zeytinyağı üretimini gösterir. Gerçekte piyasadaki yağların ezici çoğunluğu bu şekilde üretilmiştir.

Hangi Zeytinyağını Kullanayım?

Başlangıçta belirttiğimiz gibi zeytinyağına geçmeye karar veren eski bir ayçiçek yağı tüketicisi hangi tür zeytinyağı kullanmalıdır? Öncelikle salatalar için evinizde mutlaka natürel sızma yağ bulunmalıdır. Erken hasat sızma tipi herkesin damak tadı için uygundur. Başlangıçta soğuk sıkma ile normal sızma yağı arasındaki farkı algılayamayabilirsiniz. Bu son derece doğaldır. Böylece çok pahalı bazı yağlar için ayrıca para ödemeniz gerekmez. Ama salatalarda erken hasat sızma yağı kullandıkça, bir takım farkları algılamaya o andan itibaren de raflarda daha bilinçli olarak zeytinyağı aramaya başlarsınız.

Yemeklere koymak için başlangıçta rafine zeytinyağı çok uygundur. Çünkü ayçiçeği gibi renksiz, tatsız ve kokusuz yağa alışmış insanlar için ayçiçeğine en yakın zeytinyağı rafine olanıdır. Hiç merak etmeyin, sağlık açısından, natürel zeytinyağı ile arasında çok büyük fark yoktur. Kaldı ki siz zaten salatalarda natürel kullanmaktasınız.

Zaman içinde rafine zeytinyağından, rivyera tipine geçmelisiniz. Rivyera, hafif yağa alışmış insanların, biraz daha kalın ama yağlı görünüm veren yemeklere geçmesi için son derece uygundur. Elbette asıl zeytinyağlı yemekler için natürel tipler uygundur.

Öte yandan, rafine zeytinyağı kızartmalar için vazgeçilmezdir. Özel bir işlemle üretildiği için, yüksek ısıda hızla yanarak ya da parçalanarak yağı bozan kimi maddelerden kurtarılmıştır ve bu nedenle kızartma işlemine çok uygundur.

Sonuç olarak

Mutfağımızda bulunması gereken yağlar şu şekilde sıralanacaktır.

1- Salatalar için erken hasat natürel 0,3 diyem sızma yağ

2- Yemekler için, başlangıçta 0,5 dizyem sızma yağ

3- Kızartmalar için OLGUN HASAT SIZMA zeytinyağı

Sizde Beğendiğiniz e-postaları, kendi eserlerinizi veya bizimle paylaşmak istediklerinizi naturelist@gmail.com mail adresine yollayabilirsiniz..

Zeytinyağının Bu Özelliklerini Biliyormusunuz?

Zeytinyağı Reçeteleri

Tabiatin mucizesi zeytinyağı çağlar boyunca ilaç olarak da kullanıldı. Bugün de hala zeytinyağı sayesinde çok pratik olarak birçok sağlık sorununuzu tedavi etmeniz mümkündür.

Yüksek tansiyon için: 15-20 kadar taze ya da kuru zeytin yaprağını 300 gr. suda 15 dakika kaynatın. Süzgeçten geçirip suyunu alın. Üzerine biraz şeker ilave edin. 15 gün boyunca sabah akşam sıcak için.

Sürekli kabızlık çekenler: Sabahları aç karnına 1-2 kaşık zeytinyağını deneyiniz. zeytinyağı iyi bir "laksatif"tir

Ağrı, romatizma, ayak bileği dönmesi, adale incinmesine karşı: 200 gr. doğranmış taze çiçek ve yaprak, 100 gr. sarı papatya ile 1 kilo zeytinyağını arada sırada karıştırarak 2 saat süreyle bir 1benmari" içinde kaynattıktan sonraiçindekileri süzünüz ve acı veren yeri derinlemesine ovuşturunuz.

Romatizma ağrıları için: Dövülmüş kuru defne yapraklarını zeytinyağı içinde sulandırıp macunlaştırınız, ağrıyan yerin üzerine bolca sürünüz.

Sütü kesilen anneler için: Yağsız inek sütüne biraz zeytinyağı katıp, sütten kesilen bebeğe veriniz. Anne sütü gibi doğal bir besindir, çünkü zeytinyağı anne sütüne yakın miktarda linoleik ve linolenik içerir.

Sarhoş olmak istemiyorsanız; Bir ziyafet öncesi ve sonrası birer kaşık zeytinyağı içebilirsiniz. Zeytinyağı mide zarını örtüp alkolün işlemesini önleyeceği gibi, karışık içkilerin yol açtığı sarhoşluğu da azaltır. Safra salgısını arttırarak hazmı kolaylaştırır...

Adale ağrıları için ; Zeytinyağı ve biberiyeyi karıştırıp, ağrılı bölgeye masaj yapın

Güçlü diş etleri için; Arada bir ağzınızı zeytinyağı ile çalkalayın

Beyaz dişler için: Dişetlerinizi zeytinyağı ile çalkalayınız ve uzunca bir süre ağzınızda tutun

Parlak ve yumuşak saçlar için: Bir yumurta sarısını, 1 kaşık zeytinyağı, 1 limonun suyu ve yarım bardak bira ile karıştırın ve saçlarınıza uygulayın. Bir süre bekledikten sonra sabun ya da şampuanla yıkayın. 2 kahve kaşığı zeytinyağı, 1 kaşın ricin ve 10 damla kekiközünden hazırlanan bir karışım yapabilir saçlarınıza friksiyon ile uygulayabilir, saçlarınızı parlaklaştırabilirsiniz.

Kepeğe karşı: 20 gr. risin, 20 gr. kolonya ile 150 gr. zeytinyağını karıştırıp saçlarınıza friksiyon yapabilirsiniz.

Kuru cildi nemlendirmek için: Sızma zeytinyağı ile iyice ezilmiş avakado meyvası hamurunu yüzünüze sürüp 10-15 dakika beklettikten sonra yüzünüzü yıkayın.

Yüz kırışıklıkları için: Haftada 2 kez, yatmadan önce zeytinyağı ve limon karışımı ile yüzünüze masaj yapabilirsiniz.

Kol ve Bacaklara yumuşaklık kazandırmak için: Kalın tuzla karıştırılmış zeytinyağı ile masaj yapınız, sıcak su ile yıkayınız.

Kolay çizilen veya kırılan tırnaklara karşı: Parmaklarınızı 5-10 dakika zeytinyağında tuttuktan sonra, iyotlu alkol ile ovuşturunuz.

Parmaklarda oluşan nasıra karşı: Zeytinyağı ve sarımsak veya kuru soğanla hazırlayacağınız merhemi üzerlerine sürünüz.

Deri yırtılmaları veya kesiklerde: Zeytinyağını, arı balmumu, doğranmış soğan ve kuyruk yağı ile karıştırarak "yara merhemi" olarak kullanabilirsiniz.

Soğuktan çatlamasın diye; Dudaklarınıza, kuru ve çatlak ellerinize biraz zeytinyağı sürünüz.

Yorgun ayaklar için; Banyo sonrasında eşit ölçüdeki zeytinyağı ve limonsuyu ile 10 dakika ovuşturun.

Güneşe karşı; Zeytinyağını çok az tentürdiyotla karıştırarak ucuz ve sağlıklı bir güneş yağı elde edebilirsiniz.

Sizde Beğendiğiniz e-postaları, kendi eserlerinizi veya bizimle paylaşmak istediklerinizi haberdaim@gmail.com mail adresine yollayabilirsiniz..

Zeytinyağlı Soslar

Zeytinyağlı Soslar

Zeytinyağı ile sarımsak Akdeniz mutfağının ayrılmaz bir parçası ve simgesidir. Hatta Akdeniz mutfağı bunlarla bütünleşmiş denebilir. Zeytinyağı balık yemeklerinde, özellikle fırın ve ızgaralarda sos olarak kullanılmaktadır. Bu kullanımda sarımsak da çoğu zaman zeytinyağına eşlik etmiştir. Bunlardan bazı örnekleri aşağıda bulabilirsiniz. Tamamını ızgara, fırın ve hatta tava yemeklerinde kullanabilirsiniz.

Sicilya usulü zeytinyağlı sos (Sal Moriglio):

Zeytinyağına limon suyunda çırpılmış otlar (örneğin kekik, maydanoz, biberiye) ve dövülmüş sarımsak ilavesi ile yapılır.

Piedmonte usulü sos (Bagna Cauda):

Dövülmüş sarımsağın, çeşitli baharatlı bitkilerin (örneğin kekik) zeytinyağı içinde dinlendirilmesi ile yapılır.

Cenova usulü sos (Pesto):

Dövülmüş çam fıstığı ile fesleğenin zeytinyağı içinde dinlendirilmesi ile yapılır.

Dalmaçya usulü zeytinyağlı sos:

Rafine edilmemiş koyu ev tipi zeytinyağında dövülmüş sarımsağın dinlendirilmesi ile yapılır

Marsilya usulü zeytinyağlı sos (Ailade):

Dövülüp zeytinyağında dinlendirilmiş sarımsaklı karışıma dövülmüş ceviz ilavesi ile yapılır.

Yunan usulü zeytinyağlı sos (Skordalia):

Ufalanmış ve ıslatılmış bayat ekmek veya patates püresi içine dövülmüş ceviz, zeytinyağı ve sirke ilavesi ile yapılır. Kökü Bizans'a kadar dayanan bu sos bizim taratorun ağababasıdır.

Limonlu balık sosu:

Eşit miktarda limon suyu ile zeytinyağına dövülmüş sarımsak veya sarımsak tozu ilave edip karıştırılarak hazırlanır. Lokantalarda balık sosu olarak bolca kullanılan bu karışımı istenirse ince doğranmış maydanoz ve taze soğanın yeşil kısımları da rondodan geçirilerek ilave edilebilir.

Sirke ve soğanlı balık sosu

Taze soğanı ayıklayıp ince doğrayın ve bir kaba alın. Zeytinyağı ve sirke ilave edin. Ayıklanmış ve ince doğranmış dereotunu, sirkeyi ve kararınca tuzu ilave edip karıştırın. Sirke sevmeyenler aynı miktarda limon suyu kullanabilirler.

"... Zeytinyağı doğallıktır, sağlıktır, lezzettir... Binlerce yıllık bir kültürdür... Hayattır... Sıkılan ilk danedir, süzülen ilk damladır, bandırılan ilk ekmektir... Alınteridir... Sevinçtir... Mutluluktur... Zeytinyaği yaşama biçimidir... Sadakattır... Tutkudur... Berekettir... Ciddiyettir... Zeytinyaği bizim için bir gelenektir..."